మంగళమూర్తి మోరియా!

మా చిన్నతనం నుండి మా ఇంట్లో వాతావరణం పూర్తిగా శుద్ధ వైదిక సంస్కారాలతో నిండి ఉండేది. కానీ, శౌచం - అశౌచం, కుల-మత భేదాలు, కర్మఠ కర్మకాండలు అనే వాటి ఛాయ కూడా ఉండేది కాదు. మా అమ్మమ్మ, నాయనమ్మలకు సంస్కృత వాఙ్మయంపై అపారమైన పట్టు ఉండేది, అన్ని సంహితలు వారికి కంఠస్థంగా ఉండేవి. అందుకే వేద మంత్రాల శుద్ధమైన, లయబద్ధమైన ఉచ్చారణలు ఎప్పుడూ చెవుల్లో వినిపించేవి. ఈనాటికీ వారిద్దరి గొంతుల్లోంచి వినిపించే వైదిక మంత్రాలు, సూక్తాల మధుర స్వరాలు నా అంతరంగంలో ప్రతిధ్వనిస్తూనే ఉంటాయి. గణపతి హారతి తర్వాత చెప్పే మంత్రపుష్పాంజలి, ఈ కాలపు ‘షార్ట్‌కట్’ లాగా ‘ఓం యజ్ఞేన యజ్ఞమయజంత....’ అని కాకుండా, ‘ఓం గణాణాం త్వా గణపతిం హవామహే....’ అని మొదలై దాదాపు అరగంట నుండి ముప్పావుగంట సేపు జరిగేది. అందులో ఆరోహణ, అవరోహణ, ఆఘాత, ఉద్ధార మొదలైన అన్ని నియమాలను పాటించినప్పటికీ, ఆ మంత్రపుష్పాంజలిలో మాధుర్యం, కోమలత్వం మరియు సహజత్వం అలాగే సజీవంగా ఉండేవి. ఎందుకంటే, ఆ మంత్రోచ్చారణలో తమ గొప్పతనాన్ని ప్రదర్శించాలనే కోరిక ఉండేది కాదు, కేవలం సంపూర్ణ భక్తిరసంతో నిండిన ప్రఫుల్లమైన అంతఃకరణం ఉండేది.

తరువాత, నా ఐదో ఏట, మా అమ్మమ్మగారింట్లో అంటే పండితుల ఇంట్లో గణపతి ముందు, వారిద్దరూ నాకు మంత్రపుష్పాంజలి యొక్క శాస్త్రీయ పద్ధతిని మొదటిసారి నేర్పించారు. ఆ సమయంలో మా అమ్మ ముగ్గురు చిన్నమ్మలు, అమ్మమ్మ, నాయనమ్మ ఇలా ఐదుగురు కలిసి నాకు హారతి ఇచ్చి, బోలెడన్ని మోదకాలు తినిపించారు. అప్పటికి నేను మా అమ్మమ్మగారింట్లో ఏకైక మనవడిని, అందుకే పాధ్యే మరియు పండిత్ కుటుంబాలందరికీ అత్యంత ప్రియమైన వాడిని. అదే రోజు అమ్మమ్మ పాధ్యే కుటుంబ సంప్రదాయం ప్రకారం బాలగణేశుడిని ప్రతిష్టాపన చేసే పద్ధతిని కూడా నాకు వివరించారు. అందుకే ఈనాటికీ మా ఇంట్లో గణేశ చతుర్థికి ప్రతిష్టాపన చేసే విగ్రహం బాలగణేశుడిదే ఉంటుంది.

నేను ఒకసారి అమ్మమ్మను అడిగాను, ‘ప్రతి సంవత్సరం బాలగణేశుడినే ఎందుకు?’ అమ్మమ్మ నా బుగ్గపై చేయి నిమిరి ఇలా సమాధానం ఇచ్చారు, “అరే బాపురాయా, పసిబాలుడు ఇంటికి వచ్చాడు, వచ్చాడు, అతనిని మనం అల్లారుముద్దుగా చూసుకుంటే, ఆ బాలుడు వెంటే అతని తల్లిదండ్రులు కూడా వచ్చి సంతోషిస్తారు. ఈ బాలగణేశుడిని భక్తులు చేసిన లాలన పాలనల వల్ల పార్వతి మాత, పరమశివులకి కూడా తనంతట తానే స్వాగతం, పూజ జరుగుతుంది. రెండో విషయం ఏమిటంటే, తెలియని సాధారణ మనిషి కూడా ముద్దులొలికే చిన్న పిల్లలతో వ్యవహరించేటప్పుడు మనసులో తనంతట తానే నిష్కామ ప్రేమ వ్యక్తమవుతుంది. మరి ఈ అత్యంత చూడముచ్చటైన మంగళమూర్తి బాలరూపం సాన్నిధ్యంలో భక్తుల మనసుల్లో భక్తి ప్రేమతో పాటు నిష్కామంగా, పవిత్రంగా ఉంటుంది కదా?”

అమ్మమ్మగారి ఈ భావనలు ఒక అత్యంత శుద్ధమైన, పవిత్రమైన భక్తిమయ అంతఃకరణం యొక్క రసమయ సహజ ప్రవృత్తులు. మనమందరం అక్షరాల కోట్ల మంది గణపతిని ఇంట్లో ప్రతిష్ఠిస్తాం, కొందరు ఒకటిన్నర రోజులు, మరికొందరు పది రోజులు. రకరకాల గణేశ విగ్రహాలు ఉండవచ్చు, కానీ ఈ విఘ్ననాశకుడైన గణేశుడితో మనం ఇలాంటి ఆప్యాయత, సాన్నిహిత్యం, కుటుంబ సంబంధాన్ని ఏర్పరచుకుంటామా?

ఇంటికి వచ్చిన గణపతి కేవలం ఇంటి సంప్రదాయం దెబ్బతినకూడదు, దెబ్బతింటే విఘ్నాలు వస్తాయి అనే భావనతోనే కొన్ని చోట్ల తీసుకురాబడతాడు. కొన్ని చోట్ల మొక్కుబడి తీర్చుకోవడానికి తీసుకురాబడతాడు, మరికొన్ని చోట్ల కేవలం పండుగ మరియు వినోదం కోసం తీసుకురాబడతాడు. అలాంటి గణపతి ప్రతిష్టాపనలో మంత్రాలు ఉంటాయి, మంత్రపుష్పాంజలి ఉంటుంది, హారతి ఉంటుంది, మహానైవేద్యం ఉంటుంది మరియు రీతిరివాజులు, శాస్త్రాలను పూర్తిగా పాటించాలనే భయంతో కూడిన ఆత్రుత కూడా ఉంటుంది. కానీ ఈ గందరగోళంలో కోల్పోయేది ఏమిటంటే, ఈ ఆరాధనలోని మూల సారం అంటే ప్రేమపూరిత భక్తిభావం.

మంగళమూర్తి మోరియా మరియు సుఖకర్త దుఃఖహర్త, ఈ శ్రీ గణపతి బిరుదులు అందరికీ తెలిసినవే. నిజానికి, ఈ ‘సుఖకర్త దుఃఖహర్త’ బిరుదుల వల్లనే కదా మనం గణపతిని ఇంటికి తీసుకురావడానికి సిద్ధమవుతాం. కానీ ‘మంగళమూర్తి’ అనే బిరుదు సంగతి ఏమిటి? ఆ సిద్ధివినాయకుడు అంతా మంగళం చేస్తాడు, కానీ అతన్ని ఇంటికి తెచ్చిన తర్వాత మనం అతన్ని ఎంతవరకు మంగళకరమైన వాతావరణంలో ఉంచుతాం? ఇదే ముఖ్యమైన ప్రశ్న.

కేవలం దూర్వా యొక్క పెద్ద దండలు వేసి, ఇరవై ఒక్క మోదకాలు ఉదయం సాయంత్రం అతని ముందు ఉంచి, ఎర్రని పూలు సమర్పించి, హారతులకు తాళాలు కొట్టి మనం మన స్థాయికి తగ్గట్టుగా మరియు మన సామర్థ్యం ప్రకారం మంగళాన్ని సృష్టిస్తున్నామా? సమాధానం చాలా వరకు ‘లేదు’ అనే వస్తుంది.

మరి ఆ మంగళమూర్తికి మన నుండి ఆశించే ‘మాంగల్యం’ మనం అతనికి ఎలా అర్పించగలం? సమాధానం చాలా సులభం. ఆ విగ్రహాన్ని స్వాగతించేటప్పుడు, ఒక సంవత్సరం తర్వాత మన ఆప్తుడు ఇంటికి తిరిగి వస్తున్నాడు అనే భావనను ఉంచుకోండి; ఇరవై ఒక్క మోదకాలతో పాటు నైవేద్యంతో నిండిన పళ్ళాన్ని అతని ముందు ఉంచి, లాలనగా ఆఫర్ చేయండి. వచ్చిన అతిథులను ఆహ్వానించే హడావిడి కంటే, ఆ గణేశుడి ఆరాధనపై ఎక్కువ శ్రద్ధ వహించండి. హారతి చెప్పేటప్పుడు ఎవరితోనూ పోటీ పడకండి. మరియు ముఖ్యంగా, ఈ మహావిఘ్నేశ్వరుడు తన స్థానానికి తిరిగి వెళ్ళడానికి బయలుదేరినప్పుడు, మీ హృదయం ఉప్పొంగిపోనివ్వండి మరియు హక్కుతో కూడిన ప్రేమపూర్వక విన్నపం చేయండి, ‘మంగళమూర్తి మోరియా, వచ్చే సంవత్సరం త్వరగా రండి.’

సంపాదకీయ ముగింపులో సద్గురు శ్రీ అనిరుద్ధ బాపు ఇలా వ్రాస్తారు –

‘నా శ్రద్ధావంతులైన మిత్రులారా, ‘వచ్చే సంవత్సరం త్వరగా రండి’ అనే ఈ వాక్యం యొక్క అర్థాన్ని సరిగ్గా అర్థం చేసుకోండి. వచ్చే తేదీ నిర్ణయించబడి ఉంటుంది కదా, మరి కేవలం నోటితో ‘త్వరగా రండి’ అనడంలో ఇంకేమైనా అర్థం ఉందా? ఇందులో ఒకటే అర్థం ఉంది, అదేమిటంటే వచ్చే సంవత్సరం కోసం ఎదురు చూడకండి, దేవా మోరియా, మీరు ప్రతిరోజూ వస్తూ ఉండండి మరియు అది వీలైనంత త్వరగా జరగనివ్వండి.’

मराठी >> हिंदी >> English>> ગુજરાતી>> ಕನ್ನಡ>> বাংলা>> தமிழ்>>