రామరక్షా ప్రవచనం - 3 - అనుష్టుప్ ఛంద: ఒక అద్భుతమైన భక్తి రహస్యం, వ్యాకరణానికి అతీతమైనది!

‘ఛంద’ అంటే ఏమిటి - అనుష్టుప్ ఛందం యొక్క స్వరూపం మరియు పుట్టుక

రామరక్షా అనే ఈ స్తోత్ర మంత్రంపై ప్రవచనంలో సద్గురు అనిరుద్ధ ‘అనుష్టుప్ ఛందః’ అనే వాక్యం నుండి ‘ఛంద’ అంటే ఏమిటి అని ముందుగా చెప్పారు. బాపు చెప్పినట్లు, "ఛంద" అంటే కవిత్వం లేదా స్తోత్రాన్ని తయారుచేసేటప్పుడు ఉపయోగించే ఒక నిర్దిష్ట నిర్మాణ పద్ధతి. రామరక్ష "అనుష్టుప్" ఛందస్సులో రచించబడింది. ఈ ఛందస్సు ప్రతి పాదంలో 8 అక్షరాలుగా ఉండే 4 పాదాలతో ఏర్పడుతుంది — అంటే మొత్తం 32 అక్షరాలు.

ఈ ఛందస్సు యొక్క మూలం వాల్మీకి ఋషికి సంబంధించిన క్రౌంచ పక్షి జంట కథ నుండి వచ్చింది. ఒక క్రౌంచ పక్షి మరియు దాని భార్య యొక్క విరహాన్ని చూసి అతని హృదయం నుండి స్వయంగా వచ్చిన పదాలే అనుష్టుప్ ఛందస్సులో ఉన్నాయి మరియు తరువాత ఆయన రామాయణాన్ని ఇదే ఛందస్సులో రాశారు. అందువలన ఈ ఛందస్సు శ్రేష్ఠమని భావించబడుతుంది.

ఈ ఛందస్సును ‘గాయత్రీపుత్రుడు’ మరియు ‘ఛందఃయోని’ అని కూడా పిలుస్తారు. సద్గురు అనిరుద్ధ ఇంకా చెబుతారు, రామరక్ష యొక్క ఈ ఛంద రూపం మరియు రచనా కథను అర్థం చేసుకుంటే మనం పలికే పదాల వెనుక ఉన్న నిజమైన అందం, అర్థం మరియు శక్తిని మరింత బాగా అనుభవించవచ్చు.

ఉపదేశం లేదా గ్రంథంలో ఏదైనా మార్గదర్శకత్వం స్వీకరించేటప్పుడు ముఖ్యమైన విషయాలు

బాపు ఇంకా చెబుతారు, ఏదైనా ఉపదేశం లేదా గ్రంథంలో ఏదైనా మార్గదర్శకత్వం స్వీకరించేటప్పుడు మనం ఈ క్రింది విషయాలను చూడాలి:

ఈ ఉపదేశాన్ని ఇస్తున్న వ్యక్తి లేదా గ్రంథంపై మనకు నమ్మకం ఉందా?

ఈ ఉపదేశం మన జీవితంపై చూపే ప్రభావం.

పై విషయాలు ఒక ప్రాథమిక అంశంపై ఆధారపడి ఉంటాయి మరియు అది ఆ వ్యక్తికి లేదా గ్రంథకర్తకు మనపై ఉన్న ప్రేమ.

ప్రేమ లేకుండా ఇచ్చిన సలహా ప్రభావవంతంగా ఉండదు. ఉపదేశం ప్రేమ నుండి వచ్చినప్పుడు, అది హృదయాన్ని తాకి జీవితాన్ని మారుస్తుంది.

అనుష్టుప్ ఛంద - ప్రేమతో పుట్టిన ఛందస్సు

రామరక్షా స్తోత్రంలోని "అనుష్టుప్ ఛంద" ఈ ప్రేమకు చిహ్నం. వాల్మీకి ఋషికి క్రౌంచ పక్షులతో ఎలాంటి సంబంధం లేకపోయినా, క్రౌంచ జంట యొక్క విరహంతో బాధపడి ఏ పదాలతో తనను తాను వ్యక్తపరిచారో, దాని నుండి ఈ ఛందస్సు జన్మించింది. మరియు ఈ ఛందస్సు వల్ల ఆ చనిపోయిన క్రౌంచ పక్షికి కూడా తిరిగి జీవం లభించింది. మరి అనుష్టుప్ ఛంద లో ఉన్న రామరక్షా పఠనం ద్వారా మన దుష్ప్రారబ్ధమైన జీవితాన్ని మనం మార్చలేమా?

ఈ అనుష్టుప్ ఛంద రామరక్ష యొక్క ప్రతి వాక్యంలో ఉంది; అందువల్ల ఈ ఛందస్సు మన చనిపోయిన భావాలను, ప్రేమను, భక్తిని మళ్ళీ సజీవం చేసే శక్తిని ఇస్తుంది. కానీ దాని కోసం మన మనస్సులో రామునిపై ప్రేమ ఉండటం తప్పనిసరి.

భక్తుడు మరియు భగవంతుడు యిద్దరి మధ్యనున్న ద్వైతాన్ని తొలగించే సంత్ చోఖామేళా మరియు సంత్ బంకా మహార్ వారి కథ.

దీని తర్వాత సద్గురు అనిరుద్ధ వారకరి సంప్రదాయంలోని గొప్ప సాధువులైన సంత చోఖామేళా మరియు సంత బంకా మహార్ యొక్క కథను చెప్పారు. సంత చోఖామేళా మరియు సంత బంకా మహార్ ఇద్దరూ ఒకరినొకరు తమ గురువుగా భావిస్తారు మరియు ఈ ప్రేమలో, అహంకారం లేని స్థితిలో వారు తమను తాము మర్చిపోతారు. ముక్తాబాయి వారికి "గురువుగా ఉండటం కంటే శిష్యుడిగా ఉండటంలో ఎక్కువ ఆనందం ఉంది" అని చెబుతుంది. చివరకు రుక్మిణి కలుగజేసుకుని ఇద్దరినీ అద్వైత స్థితికి తీసుకువెళ్తుంది - ఇద్దరూ ఒకరితో ఒకరు పూర్తిగా ఏకమవుతారు. ఈ అద్వైతం పాండురంగని కృపతో మరియు అనుష్టుప్ ఛంద ద్వారా జరుగుతుంది. ఈ కథ ద్వారా సద్గురు అనిరుద్ధ ఈ ఛందస్సు కేవలం ఒక నిర్మాణం కాదు, అది భక్తిని బలపరచి భక్తుడు మరియు భగవంతుని మధ్య ఉన్న ద్వైతాన్ని దూరం చేసే ప్రేమ వంతెన అని నొక్కి చెబుతారు.

అనుష్టుప్ ఛంద మరియు భగవంతుని బాధ్యత

అనుష్టుప్ ఛంద యొక్క ప్రాముఖ్యతను వివరిస్తూ సద్గురు అనిరుద్ధ స్పష్టం చేశారు, ఏ భక్తుడైతే ఈ ఛందస్సు మనస్ఫూర్తిగా పలికితే, ఆ భగవంతునితో ఏకమయ్యే బాధ్యత ఆ భక్తునిపై ఉండదు, బదులుగా భక్తుని తనతో ఏకం చేసుకునే బాధ్యతను స్వయంగా పరమేశ్వరుడే తీసుకుంటాడు. అందుకే అనుష్టుప్ ఛందలోని ఈ రామరక్షా స్తోత్రం అత్యంత ప్రభావవంతమైనది.

సుందరకాండ - హనుమంతుని భక్తి యొక్క శిఖరం

రామాయణంలో 'సుందరకాండ'ను రామాయణంలో అత్యంత సుందరమైన కాండగా భావిస్తారు. ఈ భాగంలో హనుమంతుని అద్వితీయ భక్తి మరియు సేవాభావం వర్ణించబడింది. సీత యొక్క శోకాన్ని దూరం

చేసినందున అతను "సీతాశోకవినాశకుడు" అయ్యాడు. సీత రామునికి చేసిన ప్రార్థన అంటే, "దీనదయాల్ బిరుదు సంభారీ, హరహు నాథ మమ సంకటభారీ" ఇది ఒక గొప్ప ప్రార్థన, ఎందుకంటే ఇది భక్తి రూపంలోని సీత రాముని తన నాథుడుగా, దేవుడుగా భావించి చేసిన ప్రార్థన మరియు ఆ ప్రార్థనను రాముడి వరకు చేర్చినవాడు సాక్షాత్తు రాముని దూత హనుమంతుడు.

హనుమంతుని త్యాగం, శుద్ధ భక్తి, నమ్రత మరియు అతని రాముడు మరియు సీతమ్మపై ఉన్న ప్రేమ వల్ల అతను గొప్ప భక్తుడు అయ్యాడు. అతను కేవలం నోటితో రాముని నామం పలకడు, అతని ప్రతి కణంలో రాముడు నిండి ఉన్నాడు. అందుకే అతన్ని 'సీతాశోకవినాశకుడు' మరియు ఆదర్శ భక్తుడుగా భావిస్తారు.

యయాతి మరియు రాముని అసాధారణ కథ

ప్రవచనం చివరిలో బాపు చెప్పిన రాముని భక్తుడు యయాతి యొక్క కథ రామునిపై అతని భక్తి యొక్క అందాన్ని చూపిస్తుంది. యయాతి అనే ఒక రాజు, రాముని సన్నిహిత స్నేహితుడు మరియు భక్తుడు, దుర్వాస ఋషి కోపగించుకుని రాముని నుండి యయాతిని వధించే వరం తీసుకుంటారు. సీత యయాతి భార్యకు సందేశం పంపి హెచ్చరిస్తుంది, కానీ తన అవతార ధర్మం యొక్క పరిమితిని ఆమె దాటదు. అదే సమయంలో అంజనీమాత తన కొడుకుకి - అంటే హనుమంతుడికి యయాతిని రక్షించే వరం తీసుకుంటుంది. అందువల్ల రాముడు మరియు హనుమంతుని మధ్య యుద్ధం జరిగే సమయం వస్తుంది. రాముని బాణం హనుమంతుని ఛాతీ గుండా వెళుతుంది మరియు అదే క్షణంలో రాముడు మరణిస్తాడు. ఎందుకంటే హనుమంతుని హృదయంలో రాముడే ఉన్నాడు. చివరికి సీత చెప్పడం వల్ల రాముడు తిరిగి జీవిస్తాడు. ఈ కథ చూపిస్తుంది, ఎలా హనుమంతుని హృదయంలో రాముడు, లక్ష్మణుడు, సీత ఉన్నారో, అదే విధంగా ఆ రాముని హృదయంలో కూడా ఈ హనుమంతుడు ఉన్నాడు. ఇది హనుమంతుని భక్తి యొక్క అందం, అందుకే ఈ సుందరకాండ చాలా సుందరమైనది.

సుందరకాండ - స్వయంభూ అనుష్టుప్ ఛంద మరియు పరవాణి యొక్క ధ్వని

సుందరకాండం స్వయంభూ అనుష్టుప్ ఛందలో రచించబడింది. సద్గురు అనిరుద్ధ 'అనుష్టుప్' అనే పదానికి ఒక ముఖ్యమైన అర్థాన్ని చెప్పారు, అనుష్టుప్ అంటే ఏ ధ్వని దేనినీ పేల్చదు, ఏమీ పగులగొట్టదు, ఏదీ పగులగొట్టి బయటకు రాదు. ధ్వనిని ఉత్పత్తి చేయడానికి మనం పేల్చాలి లేదా ఒక లోహంపై మరొక లోహం లేదా లోహంపై చెక్క పట్టి కొట్టాలి. అనుష్టుప్ అనేది అలాంటి ఒక ధ్వని, అది ఎలాంటి ఆఘాతం లేకుండా ఉత్పన్నమవుతుంది అంటే పరవాణి యొక్క శబ్దం. తులసీదాసు సుందరకాండను ఉచ్చరించలేదు, ఆయనకు దాన్ని హనుమంతుడు ప్రత్యక్షంగా చూపించి రాయించాడు. తులసీదాసుని హనుమంతునిపై ఉన్న ప్రేమను, అతని మనసులోని భక్తి భావాన్ని గుర్తించి, హనుమంతుడు స్వయంగా చేసిన రచనే సుందరకాండ. అందువల్ల సుందరకాండ మొత్తం అనుష్టుప్‌లోనే ఉంది. ఈ రామరక్షా అనుష్టుప్‌లో ఉంది, మొత్తం

రామాయణం అనుష్టుప్‌లోనే ఉంది. ఎందుకంటే రాముడే అనుష్టుప్. గాయత్రి యొక్క పుత్రుడు అనుష్టుప్, అతనే శ్రీరాముడు.